موانع تکریم زنان در افغانستان (۴)

نویسنده: مهدی مظفری

در سرزمینی که زخم کهنه‌ی تاریخ بر پیشانی‌اش نقش بسته، در سرزمینی که فریادهای آزادی در نایِ نغمه‌هایش جاریست، در سرزمینی که لاله‌های سرخِ رشادت، دشتِ دغدغه‌هایش را رنگین کرده، هنوز هم، نغمه‌ی غم‌انگیزِ بی‌احترامی به زن، در گوش جانِ انسان طنین انداز است. افغانستان، مهد تمدن‌ها و گهواره‌ی فرهنگ، در پیچ و تابِ تار و پودِ تاریخ، شاهدِ ظلم‌هایی بس ناگوار بوده است. در این میان، زنان این سرزمین، همواره طعم تلخِ بی‌عدالتی و ناعدالتی را چشیده‌اند.

ما در سلسله مقالات «موانع تکریم زنان در افغانستان» موانعی را پی می‌گیریم که مغایر با کرامت زنان افغانستان اند، موانعی که متأسفانه ریشه در اعماقِ تاریکیِ جهل و سنت‌های متحجر در افغانستان دارد. در سه شماره قبل این سلسله، به موانع فرهنگی و اجتماعی پرداختیم؛ مفصل بحث کردیم که مسائل بی‌شمار فرهنگی و اجتماعی در جامعه سنتی افغانستان وجود دارد که با کرامت زنان در تضاد است. در این شماره به آن موانع تکریم زنان افغان می‌پردازیم که قانون و سیاست آنرا حمایت می‌کند.

موانع قانونی و سیاسی تکریم زن در افغانستان

حکومت فعلی پس از به قدرت رسیدن در افغانستان، قوانین و محدودیت‌های متعددی را علیه زنان وضع کرده‌اند که نقض آشکار کرامت و حقوق اساسی آنان محسوب می‌شود. این قوانین ظالمانه، تار و پود زندگی زنان افغان را درهم تنیده و آنان را از حقوق اولیه انسانی، آزادی‌های مدنی و فرصت‌های برابر محروم ساخته است. در ادامه، به برخی از بارزترین قوانین مغایر با کرامت انسانی حکومت فعلی می‌پردازیم:

• محدودیت حق آموزش: حکومت فعلی از زمان به قدرت رسیدن تا کنون، دختران بالاتر از کلاس ششم را از رفتن به مکتب منع کرده‌اند. این اقدام، برعلاوه اینکه نسل آینده زنان افغانستان را از حق آموزش و دانش‌آموزی محروم می‌کند و آینده آنان را به تاریکی می‌کشاند، کشور را نیز به ورطه سقوط رهنمون می‌سازد.
• محدودیت حق کار: زنان افغان در بسیاری از ادارات دولتی و بخش خصوصی از کار کردن منع شده‌اند. این امر آنان را از استقلال مالی و توانایی مشارکت در اقتصاد جامعه باز می‌دارد و به وابستگی اقتصادی زنان دامن می‌زند. این وابستگی مخصوصا برای زنانی که قبلا کارمند بوده‌اند، متضاد با کرامت ایشان است.
• محدودیت حق آزادی رفت و آمد: سیاست‌گذاران حکومت فعلی بارها و بارها تأکید کرده‌اند که زنان بدون همراه مرد محرم حق ندارند از خانه خارج شوند. این محدودیت، زنان را در قفسی از محدودیت‌ها اسیر کرده و ساده‌ترین حقوق انسانی آنان مانند آزادی رفت و آمد را نقض می‌کند.
• اجبار به پوشیدن برقع: سیاست‌گذاران حکومت فعلی افغانستان با تعریف و نگاه خاص و افراطی که نسبت به حجاب دارند، پوشیدن برقع را برای زنان در برخی از مناطق افغانستان اجباری کرده‌اند. چادر برقع طوری است که همۀ اعضای بدن انسان حتی صورت را که نشان از هویت انسان دارد، می‌پوشاند. این نوع پوشش(پوشش برقع نه چادری)، هویت و شخصیت زنان را نادیده می‌گیرد و آنان را به انسان‌هایی فاقد هویت و استقلال و بدون حق انتخاب تبدیل می‌کند.
• محدودیت حق آزادی بیان: یکی دیگر از تصریحات سردمداران حکومت فعلی افغانستان در مورد زنان افغان است: «زنان افغان حق ندارند آزادانه نظرات خود را بیان کنند و در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی مشارکت داشته باشند.» این امر که صدای زنان را خاموش کرده و آنان را از عرصه‌های عمومی و تصمیم‌گیری‌ها حذف می‌کند؛ بدون شک کاملا مغایر با کرامت زنان است.
• قوانین ضد زن حکومت فعلی افغانستان نه تنها حقوق اساسی زنان افغان را نقض می‌کند، بلکه مغایر با آموزه‌های واقعی دین اسلام و کرامت ذاتی انسان‌ها است. زنان نیمی از جامعه افغانستان را تشکیل می‌دهند و بدون مشارکت و حضور فعال آنان، هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند به صلح، ثبات و توسعه پایدار دست یابد.

نه تنها فرهنگیان افغانستان، بلکه جهان نباید در برابر این ظلم آشکار سکوت کند. جامعه جهانی باید با تمام توان برای احقاق حقوق زنان افغان و لغو قوانین ضد زن قانون‌گذاران فعلی حکومت افغانستان تلاش کند.

به یاد داشته باشیم که کرامت و ارزش انسان‌ها، فارغ از جنسیت، نژاد و قومیت، امری ذاتی و خدشه‌ناپذیر است. دفاع از حقوق زنان افغان، دفاع از حقوق بشر و کرامت انسانی است؛ بدون شک.