پرستاران پٌرکار؛ در پایین‌ترین بخش هرم ارزش‌گذاری «پس از۲۰ سال کار، بازهم یک پرستار معمولی‌ام»

سازمان جهانی صحت برای افغانستان به مناسبت روز جهانی پرستار اعلام کرد که پرستاران نقش مهمی در ارائه خدمات صحی دارند و بدون آنان نظام صحی وجود نخواهد داشت.

این سازمان در رشته توییتی گفته است که پرستاران نقش مهمی در ارائه خدمات صحی و نجات جان افراد در افغانستان و سراسر جهان ایفا می‌کند و باید از مصوونیت، احترام و اهمیت تمام پرستاران در افغانستان اطمینان حاصل شود.

سازمان جهانی صحت علاوه کرد: «از آن‌جایی که در روز جهانی پرستار به همه‌ی پرستاران احترام می‌گذاریم، باید از آموزش قوی، محیط کاری حمایتی و ایمنی و امنیت برای انجام کارشان اطمینان حاصل کنیم. بدون پرستار هیچ نظام صحی وجود نخواهد داشت.»

این سازمان همچنان از تمام پرستاران افغانستان برای تمامی «زحمات، مراقبت و فداکاری‌های‌شان» قدردانی کرده است.

همزمان با روز جهانی پرستار،  شماری از پرستاران در هرات در صحبت با رسانه گوهرشاد از چالش‌های‌شان در این حرفه می‌گویند که حجم کار‌شان زیاد است اما امتیازی که بدست می‌آورند اندک است.

حسینا میاخیل، بیش از ده سال است که در شفاخانه‌ی حوزوی هرات در بخش عاجل پرستار است.

او از استرس و فشار کار زیاد در این بخش می‌گوید که گاهی به دلیل حجم زیاد مراجعه‌کننده‌ ناگزیر می‌شود بیش از ساعات کاری فعالیت کند.

او اما تاکید می‌کند که با توجه به حجم کار، امتیازی که پرستاران بدست می‌آورند اندک است.

خانم میاخیل می‌افزاید که هیچ تفاوتی بین پرستاری که بیست سال سابقه‌ی فعالیت دارد تا پرستاری که امروز به وظیفه حاضر شده است، وجود ندارد.

آن‌گونه که خانم میاخیل می‌گوید هم اکنون تمام پرستاران در یک سطح امتیاز قرار دارند و این سبب شده تا شماری از آن‌ها بارها تصمیم بگیرند تا این مسلک را ترک کنند.

پس از تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان امتیازات پرستاران از سوی صلیب سرخ پرداخت می‌شود و بر اساس گفته‌های پرستاران در بسا موارد معاش‌شان با یک یا دو ماه تاخیر پرداخت می‌شود.

پرستاران محروم از ارتقای ظرفیت

حجم زیاد کار و امتیاز کم تنها مشکل پرستاران نیست. زیرا هیچ گونه برنامه‌ی ارتقای ظرفیتی برای این بخش وجود ندارد.

نبیلا اسلمی دیگر پرستاری که هشت سال است در یکی از شفاخانه‌های هرات فعالیت می‌کند.

او می‌گوید: «متاسفانه هیچ کارگاه آموزشی‌ یا سفر آموزشی خارج از کشور یا هر نوع برنامه‌ی آموزشی برای پرستاران وجود ندارد. یک پرستار تا آخر عمر یک پرستار ساده خواهد بود.»

خانم اسلمی می‌افزاید که در کشورهای دیگر هر پرستار در بخش مربوطه‌اش فعالیت می‌کند و در همان بخش متخصص می‌شود اما در افغانستان پرستاران نمی‌توانند مشخصا در یک بخش فعالیت کنند و ناگزیر هستند که در تمام بخش‌ها فعالیت داشته باشند.

او می‌گوید: «ما نهایتا بتوانیم یک سالی در بخش جراحی فعالیت کنیم و یک سال هم در بخش ارتوپیدی و چند ماهی هم در بخش‌های دیگر اما هیچ امکانی وجود ندارد که مشخصا دریک بخش تخصص‌ام را بگیرم.»

نبود برنامه‌ی ارتقای ظرفیت سبب شده تا پرستاران همواره انتقاد داشته باشند که در تمام سال‌های فعالیت آن‌ها هیچ دانشی به اندوخته‎‌های علمی آن‌ها اضافه نشده است.

موضوعی که روی اهمیت وجودی پرستاران تاثیر منفی گذاشته و فعالیت آن‌ها را هرچند که با حجم زیاد انجام می‌شود کم اهمیت جلوه داده است.

خانم اسلمی می‌گوید: «گاهی اینقدر کارم را بی‌ارزش می‌دانند که تصمیم می‌گیرم کارم را ترک کنم. در حالی که ما زحمت بیشتری را متقبل می‌شویم اما به ما به چشم فردی که هیچ دانشی ندارد نگریسته می‌شود.»

این در حالی است که پرستاران در شماری از موسسات خارجی در افغانستان، از بیمه‌ی صحی برخوردارند و در صورتی که آن‌ها با مشکلی مواجه شوند، تمام مصارف آن را بیمه به عهده می‌گیرد. حال آن‌که این امتیاز ویژه برای پرستاران در مراکز صحی دولتی و خصوصی وجود ندارد.

در همین حال سازمان جهانی صحت به نقل از ماهره متخصص بخش سوءتغذیه که در شفاخانه‌ی گلران هرات کار می‌کند، گفته است که در روز جهانی پرستاران، در کنار همه کارکنان صحی زن می‌ایستد.

او تاکید کرد که کارکنان زن زندگی مادران و نوزادان را نجات می‌دهند.

با این وجود سازمان ملل متحد تخمین زده است که هر ماه، ۲۴هزار زن در مناطق دورافتاده‌ی افغانستان زایمان می‌کنند و آن‌ها به پرستاران ماهر چون قابله‌ها به ویژه در زمان بحران بشری نیاز دارند.

سازمان جهانی صحت گفته است که افغانستان با ۶۳۸ مرگ در هر صدهزار تولد زنده، بیشترین مرگ و میر مادران را در آسیا دارد و در ردیف ده کشور با بیشترین آمار مرگ و میر مادران، نوزادان مرده به دنیا آمده و مرگ میر نوزادان در هفته‌های نخست بعد از تولد قرار دارد.

همچنین اخیراً سازمان ملل متحد هشدار داد که اگر در بخش سلامت مادران در افغانستان اقدامات فوری و پایدار انجام نشود، تا سه سال دیگر ممکن هزاران مادر باردار با تهدید مرگ مواجه شوند.

آمار دقیقی از پرستاران زن در افغانستان و نیازمندی در این بخش در دسترس نیست، اما گفته می‌شود که پس از حکومت سرپرست بر افغانستان و ادامه‌ی محدودیت‌های سختگیرانه بر زنان و دختران، بسیاری کارمندان صحی زن به شمول پرستاران و قابله‌ها شغل خود را ترک کرده و شماری معدود به کار خود در این بخش ادامه داده اند.

این در  حالی است که امرالله تابش، مدیر بخش پرستاران در شفاخانه بدخشان به سازمان صحت گفته است که از سال ۲۰۰۶ کارش را آغاز کرده و به آن افتخار می‌کند.

او به عنوان نماینده انجمن پرستاران افغانستان در ولایت بدخشان نیز کار کرده است، می‌گوید: «من از همه‌ی پرستاران برای کاری که انجام می‌دهند، تشکر می‌کنم. من از سازمان جهانی صحت برای فراهم‌کردن یک محیط کاری برای پرستاران افغان در شرایط بحرانی سپاسگزارم.»

از روز پرستار در جهان در حالی گرامی داشت می‌شود که پرستاران در افغانستان با کم‌ترین امکانات و در سخت‌ترین شرایط جان هزاران تن را نجات می‌دهند. حال آنکه کمترین امتیاز را دریافت می‌کنند و به فعالیت‌های شان بهای کمتری داده می‌شود.